Faatomuaga: “Tulaga tutusa ma tagata soifua”
“Ua oo i le taimi mo Tamaitai Aferika e lagolagoina e Sisifo ma uso a Mosalemi…”
I lenei faʻamatalaga, o Daisy Khan o loʻo tuʻuina atu se luʻitau i le lalolagi lautele ma le Taliban e faʻamautinoaina i fafine a latou aia tatau o ni Mosalemi ma o ni tagata soifua. Na ia faia le mataupu e faapea o le le mautonu o Taliban, i aia tatau a tamaitai i le lautele ma le aʻoaʻoina o teineiti aemaise lava, ua faʻateleina i le tulaga o se faʻalavelave matuia agaalofa e ala i le faʻamaisaina e le US o aseta tau tupe a tagata Aferika.
O lana faʻamatalaga e tatau ona faʻapitoa i faiaoga o le filemu o loʻo saili e tatala talanoaga o mataupu o loʻo siomia ai le faʻaogaina o Sisifo ma le US ma Taliban. E pei o isi fautua o loʻo taumafai e faʻamalieina mafatiaga ogaoga ma maliu mai le fiaʻai, na te lagolagoina le faʻatapulaʻaina o le faʻatalanoaina o lena fesoasoani. O isi, e aofia ai le pulega a le US o loʻo pulea aseta a Aferika (Ua saunia e le US ni fesoasoani agaalofa e ala i le UNICEF ma UN Women), e teteʻe i sea faʻauiga e pei o le tuʻuina atu i se pulega faasolitulafono, pule pule. O le galue e ala i finauga e lagolagoina ai nei tulaga faʻafeagai o le a maua uma ai aʻoaʻoga taua e uiga i le tulaga i Afghanistan, o le faʻatinoga o le faʻataʻitaʻiga ma le faʻataʻitaʻiga e manaʻomia mo le malosi faʻapolokiki o fautua o le filemu ma le amiotonu, ma se faagasologa o le o mai i o latou lava tulaga, atonu o se tasi lona tolu i lenei mataupu taua.
E le gata i lea, o lana talosaga mo le lagolago ma le lagolagosua a se tuufaatasiga o Mosalemi ma sui o Aferika i fafo e faʻaaogaina le luʻitau i tala le saʻo a Taliban ma ia aʻoaʻoina le nuʻu i tua e uiga i aia tatau a fafine i totonu o Islama o le ituaiga o mafaufauga faʻavae aʻoaʻoga filemu e faʻamoemoe e atiaʻe. . E mafai ona fa'amalosia tagata a'oa'o e atia'e ma iloilo isi talosaga fa'apea mo ni gaioiga e fa'afetauia ai le fa'alavelave o lo'o iai nei. (BAR, 8/29/22)
O le tausaga muamua o le pulega a Taliban o se mala mo tamaitai ma o se faalumaina ia Islama
O le taimi nei, o le miti sili mo se teine Afghan e le o le auala e mafai ai ona avea o ia ma se inisinia poʻo se pailate ae o le alu i le aoga.
Saunia e Daisy Khan
(Faʻalauiloa mai: Le Mauga. Aokuso 24, 2022)
O Aukuso talu ai, ina ua mavae le 20 tausaga o taua, na lagona e Taliban le faʻamaonia aʻo latou tuliesea fitafita Amerika mai Afghanistan ma savavali atu i Kabul, ma faʻamoemoe e faʻafeiloaʻi se toa. Nai lo lena, na latou molimauina le tele o alii ma tamaitai Aferika o sosola ese mo o latou ola. I le po, na tatau ai i Taliban ona lafoai le avea ma fitafita ma taumafai e talia a latou matafaioi fou o ni ofisa pule.
O lenei fa'ata'ita'iga fa'aletausaga o le fa'atonuga e le o se mea leaga tele mo Afghans uma, ae maise lava fafine ma teine. O le taimi nei, o le miti sili mo se teine Afghan e le o le auala e mafai ai ona avea o ia ma se inisinia poʻo se pailate ae o le alu i le aoga. O tama'ita'i fa'apolofesa o lo'o iai fa'ailoga foma'i ma pisinisi e fefefe ne'i le vaaia. Faatasi ai ma o latou apaau ua tipi, latou te le mafai ona sailiili pe lele.
O le felafolafoaiga e uiga i aoga a tamaitai Aferika ua avea ma tulaga tutotonu i lenei tausaga talu ai, o lea e malamalama lelei ai pe aisea ua le iloa ai e Amerika ma atunuu Europa le alualu i luma e ui lava i folafolaga masani, ua aloese mai le amanaiaina o Taliban o se malo faaletulafono i Afghanistan. Ae o le fesili e sili atu ona taua, pe aisea ua mulimuli ai le Faalapotopotoga a le Islamic Cooperation (OIC) ma le 57 o le tele o sui o le Muslim.
Na matamata tagata Musalimi i le lalolagi atoa i luga o le TV ina ua savali atu Taliban i totonu o le maota o le peresetene. O a latou litany o fa'atonuga na fa'aogaina ai le "Islam, Islam po'o le tulafono a le Shariah". O a latou ulua'i fa'aaliga e uiga i tama'ita'i na fa'atatau i le apili i Sisifo: O aia tatau a tama'ita'i o le a puipuia pe a latou i totonu o se fa'a-Islam, ma o a'oa'oga a teine o se aia fa'a-Islam.
A'o aga'i atu masina, na manino mai ai o fa'asalalauga uma o se fa'aupuga e leai se mea. O le ata mafatia e uiga i tamaitai o se tasi lea o mafuaʻaga sili e leʻi amanaʻia ai e le OIC ma ona setete le Taliban. Na tuuina atu e le OIC a faʻamatalaga fa’aalia lona le fiafia i le fa’ai’uga fa’afuase’i e fa’atumauina le fa’asa muamua o a’oga a teine.
Faatasi ai ma folafolaga sese uma, na faʻateleina le faʻalagolago o Taliban. E ala i le le tausia o a latou upu e pei ona faatonuina ai e le Quran 2.117, “E amiotonu i latou o e … tausia tautoga latou te faia,” ua faaleagaina ai faamaoniga o Taliban.
I le masina o Mati, na avea ai au ma vaega o le American Women Peace and Education Delegation na alu i Afghanistan e feiloai ma le Matagaluega o Aoga e uiga i le toe tatalaina o aoga maualuga a le malo. Na matou molimauina le malepelepe i totonu o Taliban. Na fai mai i latou na matou feiloai, "Afai matou te maua le moli lanumeamata, o le a matou tatalaina aoga i le taeao a sau." Ae paga lea, o le vaega sili atu ona malosi, lea e manatu i aʻoaʻoga a tamaʻitaʻi e le aoga, e foliga mai ua manumalo - mo le taimi nei. E talitonu lenei vaega e tatau ona a’oa’oina se teine e o’o i le vasega ono. O lana galuega autu o le avea ma se tina. E ala i le faʻaumatiaina o aʻoga maualuga, o suʻesuʻega maualuga mo tamaʻitaʻi o le a mou atu i le taimi, faʻatasi ai ma avanoa mo tamaitai faʻapolofesa.
E foliga mai o le auala lea e manaʻo ai nisi o Taliban. Latou te manatu o aʻoaʻoga faʻalelalolagi o se faʻatauvaʻa i o latou olaga i tua ma se taufaamatau i la latou "aganuʻu Aferika." Toe foi, o nei tu ma aga e le maua i le Quran po o le Perofeta o Muhammad aoaoga. E mafua mai i le le lelei o aʻoaʻoga faʻalelotu ma le le iloa o aia tatau a fafine i totonu o Islama, lea na faʻamaonia e Sheikh Ahmed al-Tayeb, le Imam Sili o le faletapuai o Al-Azhar i Aikupito, i le se tweet.
Ua poloaiina e Isalama alii ma tamaitai ina ia maua le malamalama lautele, paia ma faalelalolagi, ina ia mafai ona latou tali atu ma maua le matua faaleagaga. Ua tuuina atu i tamaitai le saolotoga e fai ai filifiliga i le filifilia o galuega e sili ona fetaui ma o latou tomai, pe i le itu tau lotu po o soo se isi lava matata faalelalolagi e pei o le tulafono, vailaau po o inisinia.
O le mea lea, o aʻoaʻoga a teine o se popolega tele mo Mosalemi i le lalolagi atoa. Fai mai le Perofeta o Muhammad, "Saili le poto mai le moega pepe seia oo i le tuugamau." O ulua'i tama'ita'i Mosalemi fa'aa'oa'oga e le'i tapunia lava i tua o fa'amau u'amea pe manatu fo'i o ni meafaiola le aoga ma ni agaga fa'aleagaina. Na latou fausia ni fa'alapotopotoga fa'aa'oa'oga mata'ina ma tautua i ta'ita'i o fa'asalalauga fa'asalalauga, faia'oga fa'alelotu, ta'ita'i amio ma ta'ita'i fa'apolokiki.
I aso nei, e tatau ona luʻitauina Mosalemi e teena aʻoaʻoga i fafine ma teine. O se soliga mata'utia o a'oa'oga fa'a-Islam, ona o le le lava o a'oa'oga e fa'atapula'aina ai le fa'atinoina o le tagata lava ia ma so'o se sao fa'atatau e mafai e tama'ita'i ona faia i tagata.
I aso nei, e tatau ona luʻitauina Mosalemi e teena aʻoaʻoga i fafine ma teine. O se soliga mata'utia o a'oa'oga fa'a-Islam, ona o le le lava o a'oa'oga e fa'atapula'aina ai le fa'atinoina o le tagata lava ia ma so'o se sao fa'atatau e mafai e tama'ita'i ona faia i tagata.
E mafai e le US ona faia se sao taua, amata i faʻamalolo vaega o le $9.5 piliona o aseta aisa a Afghanistan. O nisi tupe e mafai ona fa'aagaaga mo totogi o faiaoga ma toe tatala a'oga. A o ou i ai i Kabul, na fai mai se tagata Taliban, "E faapefea ona tatou faia nei galuega uma [aʻoga tuʻufaʻatasia tamaʻitaʻi ma totogi faiaoga] pe a faʻamalo uma e le US a tatou tupe?"
Lona lua, e mafai e le US ona faʻaogaina lona malosi vaivai e faʻatatau i faiga faʻavae faʻa-malo. Fausia se so'otaga fa'atasi a Mosalemi feso'ota'i - o se vaega fa'ava-o-malo a Afghans i le lautele o lo'o i ai so'otaga sa'o ma le naunau e toe fo'i mai, sui o le OIC, ma fa'alapotopotoga a tama'ita'i Mosalemi. O la latou sini e tatau ona faʻaaogaina le malosi o le faʻatuatua e faʻafefe ai lenei maʻi loloto faʻaagafesootai, luʻitauina ma teena tala le saʻo a Taliban, ma mulimuli ane aʻoaʻoina le nofoaga i tua i aia tatau a tamaitai i totonu o Islama, o se fautuaga e lagolagoina e le Matagaluega o Aoga.
O le sailiga mo le poto ua unaia ai tamaitai Mosalemi e faia ni alualu i luma mataina i vaega uma o le poto, e aofia ai aoaoga, matematika ma le vateatea. Ua oo i le taimi mo tamaitai Aferika e lagolagoina e Sisifo ma uso a Mosalemi, ina ia latou le toe faamalieina i tapulaʻa o tu ma aga piʻopiʻo, sauaga ma le le tonu ae tutu i luga o tulaga tutusa o tagata soifua.
Daisy Khan, Ph.D., o le na faavaeina le Fa'ata'ita'iga a Tama'ita'i Isalama i le Fa'aleagaga ma le Tutusa (WISE), o le tele o fesoʻotaʻiga i le lalolagi atoa o tamaʻitaʻi Mosalemi ua tuuto atu i le fausiaina o le filemu, tutusa o alii ma tamaitai ma le mamalu o tagata. Sa avea muamua o ia ma faatonu sili o le American Society for Muslim Advancement. O lana fa'amanatu, "Fanau mai ma Apaau,” o loo faaalia ai lana malaga faaleagaga o se tamaitai Mosalemi faaonaponei ma ala taamilo i le taitaiga. Mulimuli ia te ia ile Twitter @DaisyKhan.