O le a faiaʻina tagata uma seʻi vagana ua faia e le tagata le 'filemu ma le paneta', o taʻua ai e Guterres

(Faʻalauiloa mai: UN News. Me 21, 2021)

O tagata soifua o "faia se taua i le natura", taufaamatau le ola o meaola eseese, faʻalavelaveina o le tau ma faʻateleina le filogia.

"O le a tatou leiloloa uma pe a fai tatou te le ausia le filemu ma le paneta", Failautusi Aoao António Guterres taʻu se webinar muamua o le Aso faʻavaomalo mo eseesega o meaola, faʻamanatuina i tausaga taʻitasi ile 22 Me.

"E tatau ona tatou fautua uma mo le natura", o lana tala lea.

Se ata leaga

Natura lagolagoina le ola ma maua ai avanoa, tautua ma fofo, na ia faʻamatalaina, ma maitauina e faapea "o se maloloina lalolagi paneta e taua mo le ausiaina o le Atinaʻe Atinaʻe Atinaʻe (SDGs) ".

Peitai, o meaola eseese o loʻo faiifo i lalo i se "tulaga le masani ai ma le mataʻutia fua", ma o omiga ua faʻateleina, na ia lapatai mai.

"Ua matou le mafaia ona ausia soʻo se matou maliega faʻavaomalo faʻatulagaina o meaola eseese", fai mai le pule o le UN.

Fai mai a ia, e tasi le miliona meaola e ono lamatia le ola; siosiomaga ua mou atu "i luma o tatou mata"; ua salalau toafa, ma ua leiloa laueleele susu.

O tausaga uma lava, e 10 miliona hectares o vaomatua e leiloa, o sami e ova fagota ma "fetinaʻiina i palasitika otaota" ona o le carbon dioxide latou te mauaina o faʻamalosia le sami, faʻapapaina ma fasiotia 'amu amu, na ia faʻaopoopo mai.

Ma o le aofaʻi faʻaletausaga faʻavaomalo faʻalapotopotoga tupe mo natura e matua itiiti ifo nai lo le faʻatupeina mafua ai lona pa'ū.

"O loʻo matou faʻaaluina punaoa vave nai lo le natura mafai ona toe faʻatumuina latou", o le UN pule sili.

Zoonic vaega

O le faamaʻi pipisi ua faamamafaina ai le sootaga vavalalata i le va o tagata ma le natura, fai mai a ia, a o suiga i le faaaogaina o eleele ma le solia o nofoaga aivao o auala muamua ia mo faamai pipisi ua aliae mai, e pei o le matautia Ebola ma Covid-19 siama.

"Tolu kuata o fou ma o loʻo aliaʻe faʻamaʻi pipisi tagata o zoonotic", oso mai manu i tagata, ma faasaga i lenei backdrop, na fai mai le taitai o le UN o le foʻia o le taimi nei COVID-19 faʻalavelave maua ai se avanoa e toe faʻaleleia atili ai.

Tupe maua eseese

I lenei tausaga iloga mo le toe faʻafoʻiina o le paleni ma le natura, faʻafitauli o faʻalavelave faʻafuaseʻi o le tau ma ia muamua atu i le faʻaletonu o le filogia, na faamamafa mai e le pule o le UN, "o a tatou taumafaiga e puipui meaola eseese o le a taua".

Fai mai a ia, o tali i le faigata o loʻo i ai nei e tatau ona faʻalauteleina avanoa, faʻaititia le le tutusa o tapulaʻa ma faʻaaloalo i tuaoi o le paneta, faʻatasi ai ma le "natural-positive inivesi ma gaioiga" e faʻatagaina ai tagata uma ona faʻamanuiaina mai le "tuʻufaʻatasiga o meaola eseese.

I le faaiuga o lenei tausaga, o le a feiloai ai malo mo le 15th Konafesi a Itu Aoga o le Tauaofiaga i Biodiversity (COP-15) i Kunming, Saina, e faʻamautuina ai se fou faʻavaomalo faʻavaomalo mo meaola eseese e puipuia le natura, toe faʻaleleia le siosiomaga ma toe faʻafesoʻotaʻi le va fealoaʻi o tagata ma le paneta.

"E taua lo latou alualu i luma", faamamafa le Failautusi Aoao. "O taui o le a maoae".

Faagaioiga mo suiga

E tele fofo o loʻo iai nei e puipui ai le 'eseʻesega o gafa o le paneta i luga ole laueleele ma luga o le sami, ae tatau ona faʻafaigaluega.

“E tofu tagata uma ma se vaega e fai. O filifiliga taua o le olaga o mea taua ia ", o le tala lea a le taitai o Malo Aufaatasi, o loʻo taua le gafataulimaina o gaosiga ma taumafaina" o le tali ".

Lelei tulafono e faʻalauteleina ai le malo, pisinisi ma tagata lava ia tali atu e manaʻomia e tuʻuina ai i tagata uma i le lalolagi atoa le filifiliga e ola gafataulimaina ma avea ma vaega o se gaioiga mo suiga.

"Ia avea tatou uma ma vaega o le tali", o lana tala lea. "Faʻatasi, e mafai ona tatou taofi le olaola o meaola ma le faʻaleagaina o le siosiomaga ma fausia se lumanaʻi tatou te nonofo faʻatasi ai ma le natura".

'Manaʻomia sili atu mo le natura'

I lana feʻau o le Biodiversity Day, Inger Andersen, Faʻatonu Pule o le UN Siosiomaga Polokalama (LALOLAGI), sipelaina mai o luitau o le paneta e "matua faigata lava tatou te le maua le taugata o le faʻatali mo seisi tagata e tulaʻi mai ma faia gaioiga".

Na ia faamatala o le UNEP e lagolagoina atunuu i le mataituina ma le puleaina oa latou meaola eseese "i le mea sili tatou te mafaia"; faʻalogo le leo i le mea o loʻo fai mai ai le saienisi e uiga i le leiloa meaola eseese ma faʻafefea ona suia le ala; ma galulue ma pisinisi ma tupe e fesoasoani sifi agai i le "natura-lelei faʻatupeina".

E galulue faʻatasi foʻi le ofisa ma tagata e faia a latou filifiliga, e avea ma aseta e faʻatapulaʻaina le faʻatamaʻiaina o mea e le tamaoaiga, ma faʻagaioia ai le polokalame atoa a le UN e lagolago ai meaola eseese e ala ia latou tulafono taʻitasi.

"A matou manaʻomia sili atu mo le natura, tatou maua sili lelei taunuʻuga mo tagata uma", fai mai Ms. Andersen.

Avea ma tali

Elizabeth Maruma Mrema, Failautusi Faʻatonu o le Feagaiga i luga o meaola eseese (CBD), fai mai o le eseesega o olaga i luga o le paneta ua "faaitiitia sili atu nai lo muamua nai lo le taimi muamua i le talafaasolopito o tagata"; o mea totō ma meaola e feagai ma le faʻaumatia; ma "Tagata ua soʻona faʻaaoga le lalolagi gafatia e sili atu ma le afa".

I le faʻamalamalamaina o le taofia o le ola o meaola eseese o le a fausia ai tulaga manaʻomia e ausia ai le SDGs, faʻaleleia le soifua maloloina o tagata ma faʻatonutonu ai le faʻalavelave faʻafuaseʻi, na ia faamamafaina foi: "O le taimi lenei e suia ai le tatou va feagai ma le natura".

Na faamamafa e le taitai o le CBD le taua o le COP-15 compact e puipuia ai le taua o meaola o le lalolagi, ituaiga ma ituaiga eseese o ituaiga, fai mai o le galue mo le natura, "e mafai ona tatou fausiaina se sili atu ona lelei, maloloina ma sili atu lalolagi gafataulimaina".

“O oe o se vaega o le fofo e sefe ai meaola eseese? A leai, ou te valaaulia oe. Avea ma vaega o le tali mo le natura ", na ia faaiuina.

Auai i le Fa'asalalauga ma fesoasoani mai ia i matou #SpreadPeaceEd!
Fa'amolemole lafo mai imeli:

Auai i talanoaga ...

Tusi i pito i luga