Fa'atomuaga a le Fa'atonu: Fa'apeteriaka e Fa'aleagaina le Lalolagi
O le pulega a le setete-faalapotopotoga o loo pulea le lalolagi e fuafua pe faapefea ona tatou ola, mea tatou te iloa, ma taumafai e pulea mea tatou te faia e uiga i mea tatou te iloa. Ua toe faamatalaina e le Amapasa Chowdhury le ala o le malosi e pulea ma pulea ai le vaapiapi o tagata sili ona taualoa o le lalolagi ma le tele o le le tutusa o alii ma tamaitai i le nofoaga maualuga a Aikupito na talimalo ai le COP27, lea e le gafatia e le aufaipisinisi tagata lautele, e le aofia ai i latou o loo saili e tuuina atu se leo. i le manuia o tagata o le lalolagi. I Sharm El Sheik ma le aufaasālalau, na tuuina atu o latou leo, e pei ona tusia e le Amapasa, "o se taliga tutuli." Ae na gauai atoatoa atu le pisinisi suauu.
E leʻi faʻaalia e le aufaasālalau ia faʻamatalaga e pei ona tuʻuina atu i le fonotaga a Sima Bahous, Pule Sili o UN Women. “O suiga o le tau ma le le tutusa o alii ma tamaitai o ni luitau fefiloi. Matou te le ausia le 1.5 tikeri celsius sini, po o se isi lava sini e aunoa ma le tutusa o alii ma tamaitai ma le sao atoatoa o tamaitai ma teine.
Po'o le mea lea mai le Kenyan CEO o Femnet, Imali Nigusale "O folafolaga na faia i lea tausaga ma lea tausaga, ae o le mea moni tatou te matemateina pe o le faʻatinoga ... [e mafai lava] ona ausia. O se tau e tali atu i itupa o le mea lea tatou te manaʻomia. O le taimi mo le gaioiga o ananafi."
O malo o le Global South lea e oʻo mai i le taimi nei o loʻo feagai ma le mamafa o suiga o le tau, fafine, faʻapolofesa a le UN, tagata faʻatupu talavou mai Matu ma Saute, ma sosaiete lautele o le lalolagi, pe a mafai ona latou faʻatasi i faiga masani o faiga faʻavae o le faʻamoemoe sili lea mo le olaola o tatou ituaiga ma le paneta. O se lu'itau tele, ae sa matou faia muamua ia gaioiga. O lenei lava vaiaso tatou te faamanatuina ai le lona lua o tausaga o le Feagaiga i le Faʻasaina o Auupega Faaniukilia ua amata faamamaluina. O le Tautinoga a Tagata na tu'uina atu i le fa'ai'uga o le COP27, ma o nisi fa'ai'uga lelei o le COP26 i meaola eseese mai lana fonotaga talu ai nei i Montreal o lo'o fa'ailoa mai ai le gafatia. E pei ona fautua mai le Amapasa, o le SDGs o se nofoaga faʻapitoa e faʻapotopotoina. Sei o tatou uma, i soo se auala tatou te mafaia, aumai faatasi ai le lalolagi lautele e faafetaia'ia le tulaga lamatia o le tau ma le le tutusa o alii ma tamaitai e mafua ai. O le taimi e faatino ai, e moni, ananafi, ae o le taimi nei foi. (BAR, 1/19/22)
COP27 Ua Le manuia Fafine & Teine – Taimi Maualuga e Toe Fa'amalamalamaga Tulaga Fa'atele (Vaega 2 o le 3)
By Anwarul K. Chowdhury
(Faʻalauiloa mai: Inter Press Service. Tesema 13, 2022)
TE'E LE COP A AFRICAN TAMA'ITA'I & TAMA'ITA'I APERIKA
NEW YORK, Tes 13 2022 (IPS) – Na matua’i popole le tama’ita’i Aferika ma Teine i le leai o se ta’utinoga a Vaega o le UNFCCC ona o suiga o le tau o lo’o fa’aauau pea ona a’afia leaga i le konetineta o lo’o afaina ai le tele o fafine ma teine.
Ua siitia e le WGC leo o tamaitai Aferika i le COP27, ma fai mai lo latou malosi e talosagaina ai le faamasinoga tonu o le tau o loʻo faʻaalia i le mamana o talosaga na tuʻuina atu o le Manaoga a Tamaitai Aferika ma Teine. [ So'oga: WGC_COP27-African-Feminists-Demands_EN_final.pdf (womenengenderclimate.org) ] O mana'oga e fa'amamafa aemaise le mana'omia o le fa'aaofia atili o tama'ita'i ma tupulaga talavou i faiga fa'ai'uga;
Imali Ngusale, FEMNET Communication Officer, Kenya na manino i lana faʻaaliga i lenei tulaga fai mai "O faʻamatalaga e uiga i tamaʻitaʻi ma tupulaga talavou ua toe faʻafoʻi i lauga lelei. O folafolaga na faia i lea tausaga ma lea tausaga, ae o le siakiina o le mea moni e tumau ai ona tatou matemate pe o le faatinoga o le GAP o se folafolaga e le mafai ona ausia. O se feutagaiga e tali atu i alii ma tamaitai o le mea lea matou te manaomia. O le taimi mo le gaioiga o ananafi."
“… Ua matou faanoanoa ona o taunuuga o le faatinoga o le GAP. O le GAP o loʻo tumau pea le faʻailoga o le faʻamoemoe mo tamaitai ma teine o loʻo i luma o faʻalavelave faʻafuaseʻi o le tau, "o le faʻanoanoa lea a Queen Nwanyinnaya Chikwendu, o le Suiga o le Tau ma le Soifua Maloloina ma Aia Tatau (SRHR) o Nigeria.
I se faʻamatalaga faigata, na taʻua leotele ai e le sooupu a le WGC Carmen Capriles i lana faʻamatalaga i le sauniga faaiu i le aso 20 o Novema e faapea "O lenei COP e le o se nofoaga saogalemu mo tamaitai e puipuia le siosiomaga ma aia tatau a tagata, e le o lenei nofoaga poʻo ana faaiuga. . Ua matou oo foi i le toe faaesea, ua matou oo foi i le sauaina, o le sauaina ma le tetee atu i a matou manaoga tau faamasinoga o tamaitai, ae peitai, ua na ona matou malolosi ai.”
O lenei faʻamatalaga mamana e tasi le itulau ua tuʻuina i luga o le upega tafaʻilagi a le UN Regional Network (WUNRN) faʻatuatuaina ma faʻaaloalogia ma e tatau ona faitau e tagata faʻamalosi ma lagolago uma mo aia tatau a fafine ma teine. O le a aoga mo le UN e tilotilo i mataupu na laga e le WGC faʻamatalaga i le COP27 ma faʻasalalau faʻalauaʻitele ana sailiga. UN Women ma UN DESA o loʻo vaʻaia le auai o NGO i totonu o le UN system e tatau ona avea ma taʻitaʻifono e tuliloaina lenei mataupu mai le UN Headquarters.
I le faʻaalia o le faʻanoanoa tele i le leai o se mea i le taunuuga, faiga faʻapolokiki ma le le auai, Zainab Yunusa, Suiga o le Tau ma Atinaʻe Atinaʻe o Nigeria na mafaufau loloto, "I le avea ai ma se tamaʻitaʻi faʻamasino o le tau o Aferika, na ou sau i le COP27 ma le fiafia e vaʻai i faaiuga mautu. e mulimulita'i i le iloiloga le tumau o le Fuafuaga Fa'atino o Itupa (GAP)…. Nai lo lena, sa ou molimauina faiga faʻatapulaʻaina o feutagaiga na faʻaleagaina ai aʻu sao."
“Sa ou matauina le faiga faapolotiki taufaasese o le fai mai o le 'o ai e totogi mo le a,' i le afaina o mafatiaga o tamaitai ma teine o le fefiloi o eseesega. Na ou vaai i se faaiuga vaivai, le vaaia, sefulutasi itula GAP na na ona taumafai e faailoga le pusa o le taunuu i se taunuuga. O le COP27 na fa'ata'atia le lisi o mataupu o le tau. Na le manuia ai tamaitai e puipuia aia tatau a tagata, tamaitai o le atunuu, tamaitai talavou, National Gender Climate Change Focal Points, ma le itupa o le tau o loo finauina le tutusa o alii ma tamaitai i gaioiga o le tau.
O lo'o tau mafaufau le au fa'atupu Suiga o le Tau pe o le a toe alia'e nei fa'alavelave ile COP28. O lo latou faʻamoemoe faʻatapulaʻa, e ui i lea, e fesoʻotaʻi ma le tomai, manino, ma le le faʻaituau faʻatautaia o feutagaiga i vaega mulimuli i le COP27 e le faʻatonu Hana Al-Hashimi o le aumalaga a UAE, le isi talimalo.
FA'ASAILOA LE MATAFAIOI A WIKIGENDER
I le tulaga o le itupa ma le faʻalauiloaina o le tau, o le tele o tagata faʻatupu sosaiete lautele ua faʻaalia masalosaloga e uiga i le matafaioi a le Wikigender, lea e fai mai o "se faʻasalalauga faʻatasi i luga ole laiga i luga ole laiga e fesoʻotaʻi ai tagata fai tulafono, sosaiete lautele ma tagata atamamai mai atunuʻu atinaʻe ma atinaʻe e suʻe. fofo e siitia ai le tulaga tutusa o alii ma tamaitai.” Ua lipotia mai o loʻo tuʻuina atu ai se "avanoa faʻapitoa mo fefaʻatauaʻiga faʻamatalaga i mataupu autu o loʻo tulaʻi mai, faʻatasi ai ma le taulaʻi malosi i Sini Atinaʻe Faʻaauau (SDGs), aemaise ile SDG 5".
O le Polokalama a le Iunivesite o Wikigender e galulue faatasi ma tamaiti aʻoga o loʻo galulue i mataupu tutusa o alii ma tamaitai. I le avea ai o se OECD Development Centre-vaavaaia i luga o le initaneti, o tagata faʻamalosi na mafaufau e uiga i le faʻaituau o le tulaga, sili atu ona o loʻo feagai ma mataupu tutusa o alii ma tamaitai.
FA'A'AVAE LE SA'O A TAMA'INA
O le isi atugaluga tele o lo'o fa'asoa e le to'atele o tagata fa'agaioiga, o le to'aitiiti o fafine na auai i feutanaiga o le tau COP27. O tama'ita'i i tala fa'asolopito e le'i fa'ailoaina i fonotaga a Malo Aufaatasi i le lalolagi atoa e uiga i suiga o le tau, ma e le'i fa'ate'aina le COP27. O se suʻesuʻega a le BBC na maua ai e le itiiti ifo i le 34% o tamaʻitaʻi o loʻo faia faʻatalanoaga a le atunuʻu i Sharm El-Sheikh. O nisi o aumalaga e silia ma le 90% alii.
Ua fa'amamafaina e ActionAid UK e faapea "e leai se fealua'i pe a iai fafine i totonu o le potu, latou te faia ni fofo e fa'amaonia e sili atu ona gafataulimaina." O le mea e sili atu ona leaga, ua faʻatatau e le UN e 80% o tagata ua faʻateʻaina ona o suiga o le tau o fafine. Fai mai ActionAid, o suiga o le tau o loʻo faʻateleina ai le le tutusa o alii ma tamaitai. O fa'ai'uga i le COP27 e le'i fa'atatau i mataupu fa'apitoa fa'apea fo'i manatu e fa'apopoleina ai tama'ita'i.
I le COP27, o le 'ata o le aiga' na amata faʻaalia ai se mea moni faʻanoanoa e 110 taʻitaʻi na auai, ae naʻo le toʻafitu o i latou o fafine. O se tasi lea o tulaga maualalo o tamaitai na vaaia i le COPs, e tusa ai ma le Women's Environment and Development Organization (WEDO), lea e siaki ai le auai o tamaitai i ia mea. I le sefululua tausaga talu ai i le 2011, na tautino ai e atunuu le faateleina o le auai o tamaitai i nei lauga, ae o le sao i lenei tausaga ua paʻu talu mai le maualuga o le 40% i le 2018, e tusa ai ma le WEDO.
Fai mai le UN, o tamaitai talavou o loʻo taʻitaʻia le moliaga i le faia o suiga o le tau. O nisi o mataupu fa'aletulafono e sili ona ta'uta'ua na fa'asaga i malo ona o le le faia o se gaioiga i suiga o le tau, na aumai e tama'ita'i. E manino lava o le a afaina ai taunuuga o feutagaiga mo suiga o le tau i le le lava o tamaitai e auai. E tatau ona i ai so latou nofoa i le laulau.
E pei o isi tausaga, o tamaitai, aemaise lava tamaitai lanu ma mai atunuu i le lalolagi i Saute sa manaʻomia, ia faʻalogoina o latou leo ma faʻalauteleina i feutagaiga o le tau. O a latou manaoga na pa'u atu i taliga tutuli. “A tatou talanoa e uiga i sui e sili atu nai lo numera; o se faʻataʻitaʻiga anoa ma le aofia ai, "o le tala lea a Nada Elbohi, o se tamaitai Aikupito ma le fautua talavou, i se faʻasalalauga faʻasalalau. "O loʻo aumaia ai faʻamuamua a tamaʻitaʻi ma teine Aferika i le laulau."
UA LE FAAMANATUINA ATUNUU I SE ALA TELE
Fai mai le upega tafa'ilagi a le UNFCCC e faapea "O sosaiete a le malo ma faalapotopotoga tumaoti (NGOs) e taliaina i nei (COP faaletausaga ma isi) konafesi e avea ma tagata matau e ofoina atu manatu ma tomai, ma avea atili ma sui o tagata o le lalolagi." E 1400 fa'alāpotopotoga mata'i fa'apenei o lo'o fa'avasegaina i itumalo e iva e ta'ua, 1. Fa'alapotopotoga o Pisinisi ma pisinisi; 2. Fa'alapotopotoga fa'alesiosiomaga; 3. Malo faalotoifale ma malo; 4. Iuni a tagata faigaluega; 5. Fa'alapotopotoga su'esu'e ma tuto'atasi; ma fa'alāpotopotoga o lo'o galulue mo 6. aia tatau a Tagatanu'u; 7. mo tupulaga talavou; 8. mo tagata faigaluega i Faatoaga; ma le 9. mo Fafine ma aia tatau a alii ma tamaitai.
E ui lava o nei itumalo o loʻo tuʻuina atu nofoaga autu mo fegalegaleaiga faigofie ma le UNFCCC Secretariat, e faʻavae i Bonn, ma malo taʻitasi, i le COP27, e leʻi tupu ia fegalegaleaiga. O le faitioina o le leai o se avanoa lelei o sosaiete lautele, Gina Cortes Valderrama, WGC Co-Focal Point, Women Engage for a Common Future (WECF) na taulaʻi tuusaʻo i le mea moni o loʻo tautala i luga o faʻamaumauga e faapea "Fefaʻatalanoaga i le COP27 ua faia i le lotolotoi o le faʻalolotoina o faiga le tonu i tulaga o avanoa ma le aofia ai, faatasi ai ma tagata auai o loʻo feagai ma faʻailoga tagata, faʻalavelave ma le mataʻituina, ma popolega mo lo latou saogalemu faʻapea foi ma le saogalemu o tagata faʻamalosi ma tagata puipuia aia tatau."
Na ia faaopoopo mai e faapea, "Nai lo o le avea lea ma avanoa mo le faʻamautinoaina o aia tatau a tagata uma, o loʻo faʻaaogaina e avea o se Expo lea e faʻafeiloaʻi ai faiga faʻatauvaʻa, fofo sese ma faʻataʻitaʻiga faʻatupu colonial i kapeta mumu ae mou atu fafine ma teine i manatuaga o latou. fanua leiloa, o latou fanua ua faaleagaina, o lefulefu o latou fasiotia.”
O se sui o le WGC na faʻaalia lo latou ita e ala i le faʻalauiloaina e faapea "E tusa lava pe matou te taʻua le pepelo, le faʻaogaina ma le le tonu o lenei avanoa, ona o sosaiete lautele ma gaioiga e fesoʻotaʻi i le taua mo le faamasinoga tonu o le tau, matou te mumusu e tuʻuina atu le avanoa o multilateralism i le vaʻavaʻai. faipolotiki ma le suauu e fa'aosoina mea tau pisinisi."
Na faitioina e taʻitaʻi taua o sosaiete lautele le latou le aofia ai ma faitio e faapea "O tagata matau na lokaina i fafo mai potu o feutagaiga ona o le tele o taimi 'leai se avanoa e nofo ai' ... Ua matou molimauina foi le tuʻufaʻatasia tiga o faaiuga i minute mulimuli ma nai vaega."
Na latou lapataia le au faʻatulagaina ma le au o COP i le lumanaʻi e ala i le fai mai "E tatau ona valaʻau ma faʻamutaina."
COP27 TALAFOGA A TAGATA
I aso mulimuli o le COP27, ua faateteleina le le fiafia, o le Itumalo Faaalaalafaga a Tamaitai ma Itupa faatasi ai ma faalapotopotoga eseese o sosaiete lautele i le lalolagi sa latou lagolagoina se Tautinoga soofaatasi a Tagata COP27 mo le Faamasinoga o le Tau. O le Tautinoga na manaʻomia ai le: (1) le faʻateʻaina o le tamaoaiga ma a tatou sosaiete; (2) Le toe totogiina o aitalafu o le tau ma le tuuina atu o tupe o le tau; (3) Le puipuiga o le 1.5c ma le leai o ni sini i le 2030 ma le teenaina o fofo sese; (4) Malosiaga i le lalolagi aoao, filemu, ma le faamasinotonu. O lo'o maua tusitusiga atoa ile COP27 Tautinoga a Tagata (womengenderclimate.org).
O lenei Tautinoga taua ma le agai i luma e tatau ona faʻamalosia le lotogatasi o sosaiete lautele ma tuʻuina atu se mamanu mo a latou gaioiga i COP o loʻo lumanaʻi ma isi faʻavae UNFCCC.
Ona o faiga le lelei ma le tele o le le fiafia o le au vaʻavaʻa mataʻituina le le mafai ona maua i le COP27, o le a aoga mo le COP ma isi Au Peresitene o le COP le faʻatagaina o se sui e toʻatasi mai nei itumalo e iva e auai i fonotaga uma a le malo. o Itu Agai mai le COP28 agai i luma.
FOSSIL FUEL LOBBY AVEA MAI LE PAATA
I se tasi itu sa i ai se manatu autasi i le COP27 e faapea o le alamanuia suauʻu fossil ua iu lava ina sau mai le ata lafoia. O se tasi o mea taua na maua mai ia Sharm El-Sheikh o le i ai ma le malosi o suauʻu faʻasolosolo - pe o latou sui poʻo atunuu.
O tagata auai e fesoʻotaʻi ma le suauʻu ma le kesi sa i soo se mea. E tusa ma le 636 sa avea ma vaega o le aumalaga a le atunuu ma au fefaʻatauaʻiga, e atagia ai le siʻitia o le sili atu i le 25% mai le COP26. O faapaologa tumu e pei o se fa'aaliga fefa'ataua'iga suau'u fossil. O lenei aafiaga na atagia manino mai i le mau mulimuli.
Fai mai Sanne Van de Voort o Women Engage for a Common Future (WECF), “… e ui ua leva ona tuai, ae na o ni nai atunuu na tuuina atu a latou fuafuaga faaleatunuu ua toe iloiloina i Sharm El-Sheikh; e ese mai le sili atu ma le 600 suauʻu faʻaola ma tagata faaniukilia na lolovaia le nofoaga COP, faʻatau atu a latou fofo sese o le tau". E tusa ai ma le Spiegel, o le COP27 na avea ma maketi lea e 20 tele suauʻu ma kesi fefaʻatauaʻiga na sainia e tagata faʻamaʻi tau e pei o Shell ma Equinor.
O Tzeporah Berman, o le faatonu o polokalame faavaomalo i le faalapotopotoga o le siosiomaga "Stand.Earth" na faanoanoa e faapea "E mautinoa lava, o le susunuina o suauu e pei o le koale, suauu, ma le kesi, o le mafuaʻaga sili lea o le faʻalavelave o le tau. O lo tatou le mafai ona iloa lenei mea i le 27 COPs o se taunuuga o le malosi o le suauu o loʻo i ai nei, aemaise o kamupani suauʻu ma kesi tetele o loʻo faʻamalosia i lenei COP o loʻo faʻaalia a latou oloa i totonu o feutagaiga "
Na fa'amatala e le au fa'atauva'a o le tau le fonotaga a le UN a le UN o se "tausua fa'asese" ma fai mai o le COP27 e foliga mai o se "fa'amanatuga o suau'u fa'ato'aga ma a latou uo fa'aleagaina, fa'amalosia e le tele o tupe maua talu ai nei ... O le tulaga tulaga ese o le au fa'atauva'a a lenei pisinisi i nei talanoaga o le mea lea. o se tausuaga mimilo e afaina uma ai tagata ma paneta.”
Amapasa Anwarul K. Chowdhury sa avea muamua ma Sui Failautusi Aoao ma Sui Maualuga o Malo Aufaatasi, sa avea muamua ma Amapasa o Bangladesh i le UN ma sa avea muamua ma Peresetene o le Fono Puipuia.