Οι λέσχες ειρήνης είναι ένας τρόπος για να βοηθηθούν οι νέοι να έχουν καλύτερη ζωή και να μάθουν την ανθεκτικότητα και την ηγεσία.
Του Τζεμ Νιούτον
«Κουράστηκα να μένω στο δωμάτιό μου χωρίς να κάνω τίποτα, να μην είμαι ευχαριστημένος με το πώς περνούσα τη ζωή μου. Άρχισα να πηγαίνω στο κλαμπ γιατί αυτή η πόλη δεν έχει καφετέριες όπου τα κορίτσια μπορούν να πάνε και να χαλαρώσουν μαζί», λέει η Mayad, μια έφηβη από τη μικρή πόλη Enfidha της Τυνησίας.
Ο Αχμέντ –όχι το πραγματικό του όνομα– βοηθά στη διαχείριση μιας λέσχης ειρήνης κοντά στην Τύνιδα αφού εγκατέλειψε την πόλη του κοντά στα σύνορα με την Αλγερία. Αρκετοί πρώην φίλοι του σχολείου αναμείχθηκαν στη διακίνηση ναρκωτικών πέρα από τα πορώδη σύνορα, αφού δεν βρήκαν δουλειά σε τοπικό επίπεδο. ένας πυροβολήθηκε νεκρός σε μια συμφωνία που πήγε στραβά. «Αντιμετώπισα το ίδιο δίλημμα με εκείνους – να κάνω ναρκωτικά ή να βρω δουλειά αλλού», λέει ο Ahmed.
Τα περιστασιακά ξενύχτια στα οποία συχνάζουν αυτοί οι νέοι συγκαταλέγονται σε μια σειρά από κλαμπ ειρήνης που δημιουργήθηκαν σε όλη την Τυνησία στον απόηχο της λεγόμενης «Επανάστασης του Γιασεμιού». Αυτή η λαϊκή εξέγερση τερμάτισε τη βάναυση δικτατορία του Zine el-Abidine Ben Ali στις αρχές του 2011, πυροδοτώντας μια δεκαετία δημοκρατικών ζυμώσεων στη χώρα της βόρειας Αφρικής.
Οι λέσχες ειρήνης είναι μια από τις απαντήσεις της εύρωστης κοινωνίας των πολιτών της Τυνησίας στην ακρωτηριαστική ανεργία των νέων και στις εθνικές προσπάθειες εξεύρεσης μη βίαιων λύσεων στα κοινωνικά προβλήματα της Τυνησίας. Οι νέοι κάτω των 30 ετών αποτελούν πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού και, σύμφωνα με στοιχεία της ΔΟΕ, η ανεργία μεταξύ 15-24 ετών υπολογίζεται στο 38% και αυξάνεται.
Η δημιουργία θέσεων εργασίας υπονομεύτηκε επίσης από μια σειρά από τρομοκρατικές επιθέσεις υψηλού προφίλ σε μεγάλες τουριστικές τοποθεσίες στην Τυνησία κατά την τελευταία δεκαετία που σκότωσαν τον δυτικό μαζικό τουρισμό.
Σε όλη τη Μέση Ανατολή, ένα εκπληκτικό 41% των νέων είναι NEET (όχι στην εκπαίδευση, την απασχόληση ή την κατάρτιση), γεγονός που τους καθιστά ευάλωτους σε εγκληματική εκμετάλλευση ή ριζοσπαστικοποίηση. Χωρίς πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών, ορισμένοι νέοι Τυνήσιοι αντιμετωπίζουν μια σκληρή επιλογή μεταξύ οικονομικής αδράνειας και διακινδύνευσης της ζωής τους, είτε με την ένταξη σε μια εγκληματική συμμορία ή σε ομάδα τζιχαντιστών, είτε στο απόλυτο στοίχημα ενός επικίνδυνου θαλάσσιου διασχισμού στην Ευρώπη σε μια υπερπλήρη φουσκωτή λέμβο.
«Οι λέσχες ειρήνης είναι ένας τρόπος για να βοηθηθούν οι νέοι να έχουν καλύτερη ζωή και να μάθουν την ανθεκτικότητα και την ηγεσία», λέει ο Imen Belhedi, ο οποίος την τελευταία δεκαετία βοήθησε στη δημιουργία συλλόγων ειρήνης σε 15 κέντρα νεότητας σε όλη την Τυνησία. Το πιλοτικό έργο ξεκίνησε από την Search For Common Ground (SFCG), μια διεθνή ΜΚΟ για την οικοδόμηση της ειρήνης, με την υποστήριξη των υπουργείων της Τυνησίας που είναι αρμόδια για τους νέους και με χρηματοδότηση από την καναδική κυβέρνηση (οι σύλλογοι τώρα υποστηρίζονται από το Ifrikya Center for Common Ground).
Ο Belhedi λέει ότι η δημιουργία μιας ισχυρής αίσθησης τοπικού ανήκειν βοηθά τους νέους να αντισταθούν στην τριπλή έλξη της εξτρεμιστικής ιδεολογίας, των εγκληματικών συμμοριών και στο δέλεαρ των θέσεων εργασίας στην Ευρώπη.
Μια δεύτερη πρωτοβουλία που υποστηρίχθηκε από το SFCG ήταν να ενθαρρύνει τους αναδυόμενους νέους ηγέτες να ασχοληθούν με τις τοπικές υποθέσεις, μέσω της ίδρυσης Συμβουλίων Ηγεσίας Νέων και στις 24 επαρχίες της Τυνησίας. Τα μέλη του Συμβουλίου αναπτύσσουν δεξιότητες στη διαχείριση έργων, την υπεράσπιση, την επικοινωνία και τον διάλογο, δίνοντάς τους την εμπιστοσύνη και την αξιοπιστία που χρειάζονται για να κινητοποιήσουν τους ντόπιους και να δεσμεύσουν κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Για εφήβους όπως η Mayad, τα κλαμπ ειρήνης προσφέρουν έναν ασφαλή χώρο όπου μπορούν να μιλήσουν για τις ελπίδες και τα σχέδιά τους για το μέλλον με άλλους παρόμοιας ηλικίας. Πολλοί από αυτούς που βρίσκουν αποδοχή εκεί έχουν βιώσει βία στις οικογένειές τους, στα σχολεία ή στις γειτονιές τους.
«Σαφώς υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος οι νέοι να εξοικειωθούν με τη βία σε κοινότητες όπου η βία ή ο εξτρεμισμός είναι κοινός τόπος, εν μέρει λόγω του κοινωνικού στιγματισμού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουμε επικεντρωθεί στο να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά από μικρή ηλικία ώστε να έχουν κοινές αξίες – να σέβονται τους άλλους και να αποδέχονται τις διαφορές», λέει ο Belhedi.
Είναι σαφές ότι υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος οι νέοι να εξοικειωθούν με τη βία σε κοινότητες όπου η βία ή ο εξτρεμισμός είναι κοινός τόπος, εν μέρει λόγω του κοινωνικού στιγματισμού. Γι' αυτό έχουμε επικεντρωθεί στο να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά από μικρή ηλικία ώστε να έχουν κοινές αξίες – να σέβονται τους άλλους και να αποδέχονται τις διαφορές.
Η πρακτική πλευρά των συλλόγων ειρήνης περιλαμβάνει εκπαίδευση για να γίνουν οι νέοι πιο απασχολήσιμοι, συμπεριλαμβανομένων δεξιοτήτων σύνταξης βιογραφικών σημειωμάτων και αιτήσεων εργασίας και συμβουλές σχετικά με το ποιες υποτροφίες ή προγράμματα ασκουμένων είναι διαθέσιμα.
«Οι περισσότεροι νέοι πιστεύουν ότι η εύρεση εργασίας έχει να κάνει με τα σχολικά προσόντα ή το να είναι καλός στον αθλητισμό», λέει ο Hamza, ο οποίος διευθύνει μια λέσχη ειρήνης στο Ettadhamen, ένα προάστιο της Τύνιδας. «Όταν αυτό αποτυγχάνει, απογοητεύονται και τα παρατάνε. Τους βοηθάμε να γίνουν ανθεκτικοί και να αναπτύξουν νέες στρατηγικές για να βρουν δουλειά».
Ως δικηγόρος τους διδάσκει επίσης τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Πρόσφατες διαδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες της κοινωνίας των πολιτών συχνά φέρνουν τους νέους σε σύγκρουση με μια βαριά αστυνομική νοοτροπία που είναι κληρονομιά του βάναυσου καθεστώτος Μπεν Άλι. «Προσφέρουμε νομικές συμβουλές στους νέους. όταν δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους, οι αστυνομικοί μπορούν να επωφεληθούν – να τους κατηγορήσουν και να τους ταπεινώσουν».
Στο Ettadhamen, η λέσχη ειρήνης συμμετείχε επίσης σε συναντήσεις με τοπικούς αξιωματούχους και οργανώσεις δημοσίων υπηρεσιών (ΟΚΠ) για να συζητήσουν τις τοπικές ανάγκες και πώς οι νέοι μπορούν να συμμετέχουν περισσότερο στη ζωή της κοινότητας.
Ένας από τους καρπούς της λαϊκής επανάστασης της Τυνησίας ήταν η δημιουργία ενός προοδευτικού συντάγματος που παρείχε στους πολίτες νέα δικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες, συμπεριλαμβανομένης της θρησκευτικής ελευθερίας και της ισότητας των φύλων. Ωστόσο, οι πολιτικοί απέτυχαν να τηρήσουν τις προεκλογικές τους υποσχέσεις για βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και συγκεκριμένα για τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας, οδηγώντας σε απογοήτευση και οργισμένες, μερικές φορές βίαιες, διαμαρτυρίες.
Πέρυσι, ο Πρόεδρος Qaïs Saied – που εξελέγη το 2019 με την υπόσχεσή του να τερματίσει το πολιτικό αδιέξοδο – ανέστειλε το κοινοβούλιο, κατηγορώντας τους πολιτικούς που τσακώνονται για το οικονομικό χάος της χώρας.
Ελλείψει κοινοβουλίου, οι δημόσιες και κυβερνητικές πολιτικές και άλλες σημαντικές αποφάσεις εφαρμόζονται πλέον με προεδρικά διατάγματα.
Το πιο σημαντικό, έχει προταθεί ένα σχέδιο νόμου που απαγορεύει την ξένη χρηματοδότηση για τις ΟΚΠ. Ως αποτέλεσμα, το μέλλον για τους συλλόγους ειρήνης της Τυνησίας είναι αβέβαιο. Οι περισσότεροι αναγκάστηκαν να περιορίσουν τις δραστηριότητες επειδή η χρηματοδότηση έχει στερέψει.
«Εάν οι σύλλογοι δεν είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν δραστηριότητες, οι ζωτικοί δεσμοί με τη νεολαία θα χαθούν», προειδοποιεί ο Belhedi. Εξακολουθεί να ελπίζει σε μια δεύτερη δόση κεφαλαίων από τον Καναδά για να συνεχίσει το πρόγραμμα εκπαίδευσης για την ειρήνη.
Η Belhedi λέει ότι πιστεύει στην επερχόμενη γενιά ηγετών, που εκπαιδεύονται από ΟΚΠ στην τοπική συμμετοχή και διακυβέρνηση: «Οι λύσεις θα έρθουν από την επόμενη γενιά. Μπορούν να ξαναχτίσουν τη χώρα, να επιδιορθώσουν τη ζημιά, αν τους δώσουμε την ευκαιρία να ηγηθούν», λέει.
Έτσι, το ελαττωματικό αλλά αυθεντικό δημοκρατικό πείραμα της Τυνησίας συνεχίζεται – αλλά μόνο δίκαιο.
